Koronavirüs salgınının ekonomik ve sosyal hayata etkilerinin azaltılmasına ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifi TBMM’de kabul edildi ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasada, enerji piyasasını doğrudan ilgilendiren tek düzenleme TEDAŞ’ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarının yapılandırılması oldu.
Kanun teklifinin önceki versiyonlarında yer alan elektrik üretim lisansı, elektrik satış anlaşması ve devir sözleşmelerinin feshine ve şirketlerin teminatlarının iadesine ilişkin düzenlemeler, TBMM’ye sunulan yasa metninde yer almadı.
Konuya yakın kaynaklardan edinilen bilgilere göre ilave tedbirler, koronavirüs salgının seyrine göre önümüzdeki haftalarda yeniden değerlendirilecek.
Kanun teklifinin ilk taslağında yer alan madde ile lisanslı ve önlisanslı projeler ile birlikte yerli kömüre dayalı projelere de muafiyet getiriliyordu.
Koronavirüs salgını kaynaklı ekonomik türbülansın devam etmesi veya derinleşmesi durumunda gündeme alınacağı belirtilen düzenleme ile elektrik önlisanslarını, lisanslarını veya lisans başvurularını sonlandırmak isteyen şirketlere, EPDK’ya başvurmaları halinde lisanslarını sonlandırma ve teminatlarının iade alma hakkı tanınıyordu.
Benzer düzenleme, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici maddesi ile daha önce de yapılmış ve şirketlere lisanslarını sonlandırma ve teminatlarını alma olanağı tanınmıştı.
Yasa teklifinin ilk taslağında yer alan bir düzenleme de TKİ tarafından yapılan santral kurma şartlı rodövans ihalelerine getiriliyordu. Şubat 2017 tarihinde ihalesi yapılan 800 MW kurulu güce sahip olacak Kolin – Kalyon ortaklığındaki Çayırhan Elektrik Üretim ve Madencilik A.Ş’nin sahibi olduğu proje bu kapsama giriyor.
Aynı madde, özelleştirme ihalelerine konu olan ve devam eden yenilenebilir enerji kaynakları veya yerli kömüre dayalı santral kurulması amacıyla yapılan Devir Sözleşmeleri ve Elektrik Satış Anlaşmalarının da başvuru halinde feshedilip tasfiyesini öngörüyor. Fesihten kaynaklanan kısıtlama ve yaptırımların uygulanmayacağını belirten madde, sözleşmesi feshedilen şirketin teminatının da iade edilmesini öngörüyor. Madenin, sadece özelleştirilen santralleri kapsaması nedeniyle YEKA ihalelerinin madde kapsamına girmediği düşünülüyor.
Maddenin gerekçeleri arsında, EPDK’ya enerji üretim tesisi yapmak için başvuran fakat değişen enerji koşulları ve ekonomik koşullar neticesinde tesisi yapılabilme imkânları ortadan kalkan yatırımcılara, iletim sistemi ve trafolarda ayrılan kapasitelerin kaldırılarak yerli ve yenilenebilir kaynaklara daha fazla imkan sağlamak adına bir kez daha sonlandırma hakkı verilmesinin amaçlandığı belirtildi.
Yasanın bu şekilde önümüzdeki dönemde yürürlüğe girmesi durumunda, EPDK’dan önlisans alan toplam 2,915 MW kurulu güce sahip ithal ve yerli kömüre dayalı dört santral projesinin bir bölümünün iptal edilmesi bekleniyor.
İptal edilme olasılığı yüksek görülen bir diğer kömür projesi de ÖİB tarafından 6 Şubat 2017 tarihinde ihalesi yapılan 800 MW kapasiteli Çayırhan termik santrali olarak görülüyor.
Kolin – Kalyon – Çelikler ortak girişim grubunun aldığı ve daha sonra Çelikler’in çekildiği grup, ihale için 50 milyon USD geçici teminat vermişti. Açık eksiltme yöntemi ile yapılan ihale 60.4 USD/MWh fiyat ile sonuçlandırılmıştı.
İhalede, yatırımcıya santralin yapım süresi dahil 15 yıl elektrik enerjisi alım garantisi verilmiş ve 35 yıl süreli işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanmıştı.