24 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) oranı 5 kat arttırılarak %0.2’den %1’e yükseltildi. Dövizdeki volatilitenin çok yüksek olduğu dönemde yapılan vergi artışı, zorlu dönemden geçen enerji şirketlerine ek yükler getirdi. Gelirleri büyük oranda TL üzerinden oluşan ancak ithal ettiği doğalgazı USD bazlı fiyatla alan doğalgaz tedarikçileri ve kredi ödemelerini EUR veya USD kuru üzerinden yapan elektrik üreticileri, artırılan vergiden en çok etkilenen iki kesim olarak öne çıkıyor.
Kurdaki dalgalanma, şirketleri sürekli yeni pozisyon almaya zorlarken, verginin her bir döviz alım işleminde tahakkuk etmesi, verginin reel maliyet yükünü %1’in üzerine çıkartıyor.
Enerji IQ’nun hesaplamalarına göre, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında Türkiye’de tüketilmesi beklenen 10 milyar m3 doğalgazın %40’nın LNG olduğu varsayımıyla toplam bürüt alım maliyeti yaklaşık 1.680 milyar USD olacak. Bu tutar için alınacak döviz işlemlerinde tahakkuk edecek BSMV miktarı ise 16.8 milyon USD (114.2 milyon TL) olacak.
Kambiyo gider vergisindeki artış, kredi ödemeleri nedeniyle döviz almak zorunda olan konvansiyonel elektrik üreticilerine de ek maliyetler getiriyor. YEKDEM kapsamında olan yenilenebilir enerji santralleri ise gelirlerinin büyük oranda dövize endeksli olması nedeniyle artırılan vergiden az etkilenecek.
TCMB’nin Mayıs ayı ortasında açıkladığı verilere göre özel sektörün uzun vadeli yurtdışı kredi borcu, 2019 sonuna göre 3 milyar USD azalarak 2020 Mart sonunda 177.6 milyar USD oldu. Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, kalan vadeye göre incelendiğinde, bir yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemeleri toplam 45 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
BDDK’nın 11 Mayıs’ta açıkladığı Mart ayına ilişkin Bankacılık Sektörü Temel Göstergeler Raporu’na göre “elektrik, gaz ve su kaynakları üretim, dağıtım” kategorisi ile ifade edilen enerji sektörünün kısa, orta ve uzun vadeli nakdi kredilerinin toplamı 210.4 milyar TL (210,455,732,000 TL). Takipteki kredi miktarı ise 14 milyar TL (14,026,567,000 TL).
Takipteki kredi miktarlarına bakıldığında, Mart 2020 sonu itibarıyla enerji sektörü 5’inci sırada bulunuyor. Takipteki kredilerde ilk sırada imalat sanayi gelirken, bu sektörü sırasıyla inşaat, toptan – perakende satışlar ile motorlu araçlar ve toptan ticaret izliyor. Enerji sektörü, kullanılan nakdi kredi büyüklüğüne göre ise 6’ncı sırada yer alıyor.