Elektrik ve doğalgaz piyasası ile ilgili kanunlarda çok önemli değişiklikler öngören kanun teklifi, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. AK Partili 96 milletvekilinin imzası ile 5 Ekim 2020 tarihinde TBMM’ye sunulan kanun teklifi, enerji piyasasının orta ve uzun vadede yönünü belirleyecek çok önemli değişiklikler içeriyor. Genel Kurul’daki görüşmelerde, enerji ile ilgili konularda sadece AK Parti milletvekilleri tarafından lisanssız santraller, biyokütle ve jeotermal kaynaklarla ilgili verilen önergeler kabul edildi.
Doğalgazda son kaynak tedariki ve OTSP’ye zorunlu satış için EPDK’yı yetkilendiren yasa özellikle yenilenebilir enerji yatırımları için önemli değişiklikler öngörüyor.
Yasa, 30 Haziran 2021 tarihinden sonra işletmeye girecek olan santraller için YEKDEM fiyatının TL olarak uygulanmasını ve fiyatların güncellenmesine ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesini öngörüyor. Sektör temsilcileri, YEKDEM fiyatları ile ilgili TL’ye dönülmesi sonucunda, eskalasyon modelinin doğru bir şekilde belirlenmesinin önemine değinirken, modelin kısa süre içerisinde açıklanması gerekliliğine dikkat çektiler.
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa teklifinin 44’üncü maddesi ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na geçici 29’uncu madde olarak eklenen lisans ve önlisans sonlandırma hakkı ve kısmen ya da tamamen teminat iadesi olanağı, sektör temsilcileri tarafından olumlu bulunan hususlar arasında yer aldı.
Lisanssız santrallerle ilgili 19 Kasım 2020 tarihinde 5 AK Partili milletvekili tarafından önergenin kabulü ile taslakta yer alan ve lisanssız santraller için 10 yıllık sürenin bitiminden itibaren EPDK tarafından kuruş/kWh olarak ilan edilecek kendi abone grubuna ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedelini geçmeyecek şekilde fiyatların uygulanmasını öngören madde değiştirildi. Önerge ile lisanssız santrallerin 10 yılın sonunda, lisans süresi boyunca elektrik piyasasında oluşan saatlik PTF’nin %15’inin YEKDEM katkı bedeli olarak ödenmesi koşuluyla lisanslı üretim faaliyetine geçilmesi ve/veya lisanssız üretim faaliyeti kapsamında üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin PTF’yi geçmeyecek şekilde uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesi kabul edildi.
İşletmeye giren lisanslı elektrik üretim tesislerinden YEKDEM’e bir sonraki takvim yılında tabi olmak isteyenler, YEK Belgesi almak için EPDK tarafından belirlenecek tarihe kadar EPDK’ya başvurmak zorunda olacak. Yasa ile daha önce büyük tartışmalara konu olan 31 Ekim tarihi kaldırıldı.
İlgili kamu kuruluşları ve bakanlıkların Şubat ayından bu yana üzerinde çalıştığı taslak uyarınca, 30 Haziran 2020 tarihinden sonra işletmeye girecek lisanslı ve lisanssız santraller için TL olarak uygulanacak yerli katkı fiyatları, bu fiyatların güncellenmesi ile ilgili usul ve esaslar da yine Cumhurbaşkanı tarafından belirlenerek ilan edilecek.
Doğalgaz piyasası ile değişikliler incelendiğinde ise son kaynak tedariki ve OTSP’ye zorunlu satış için EPDK’nın yetkilendirilmesi dikkat çekiyor. Ayrıca, LNG ihracatı için LNG iletim lisansı konusunda da muafiyet getiriliyor.
Ayrıca, BOTAŞ tarafından yapılacak doğalgaz alımlarının 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu dışında tutulması öngörülüyor. Özellikle BOTAŞ’ın spot LNG alımlarını kapsayan madde kapsamındaki alımları, daha önce Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca yapılıyordu.
EPDK, yasa ile getirilen “son kaynak tedarik” mekanizması kapsamında bir veya birden fazla lisans sahibini son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendirebilecek. Bu yetkilendirme, bir tüketiciye sözleşme süresi içerisinde doğalgazı tedarik eden şirketlerin iflası, lisanslarının iptal edilmesi veya OTSP çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucunda temerrüde düşmesi gibi nedenlerle doğalgaz tedarik edilememesi durumunda, sadece serbest tüketicileri kapsayacak şekilde yapılacak. Yetkilendirme ve son kaynak tedarik bedelinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenecek.
EPDK, piyasada rekabet ortamının oluşturulması amacıyla belirli bir lisans sahibinin ya da lisans sahiplerinin, Kurul tarafından belirlenen miktar veya orandaki doğalgazın OTSP üzerinden alım satımını yapmalarını teşvik edebilecek veya zorunlu hale getirebilecek. Bu konuya ilişkin hususlar, EPDK tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenecek.