TL bazında açıklanacağı ilan edilen yeni YEKDEM yatırımcıları nasıl etkileyecek?

Enerji Dönüşüm Merkezi SHURA, yayınladığı yeni rapor ile Covid-19 sonrası dönemde ekonominin canlandırılması için enerji piyasasında atılabilecek adımları inceledi.

Enerji Dönüşüm Merkezi SHURA, Covid-19 sonrasında Türkiye’nin ekonomisinin canlanması ve iyileşmesi için enerji dönüşümünün sunduğu fırsatları irdeleyen raporunu yayınladı. Kuruluşun internet sitesinde yayınlanan raporda, enerji dönüşümünün enerji verimliliğiyle birlikte temel taşlarını oluşturan bu alanlardaki yatırımların sürekliliği için elektrik sektöründeki talep azalmasını ve bu durumun fiyatlara olan yansımasını doğru okuyabilmek gerekliliği vurgulandı.

Rapora göre, Mart ayı başından, Nisan ayının sonuna kadar geçen sekiz haftalık süreye bakıldığında Türkiye elektrik talebindeki bir sene önceye kıyasla düşüş, her hafta biraz daha artarak %1’lik bir farktan %18 gibi bir seviyeye ulaştı. Bu durumdan daha çok etkilenen elektrik üreticileri ise ithal kaynaklara bağımlı doğalgaz ve ithal kömür santralleri olarak gösterildi.

Spot piyasa fiyatlarındaki düşüş, alım garantisinden faydalanan tesisler hariç tüm üreticileri olumsuz yönde etkiliyor

Raporda, elektrik üretimi ve elektrik fiyatları ile ilgili şu tespitler yer alıyor:
“Doğalgaz santrallerinin geçen yıl, talep artışında yaşanan yavaşlamadan ne denli büyük ölçüde etkilendiği göz önünde bulundurulunca, bu seneki talep düşüşünün daha büyük bir ekonomik problemi de beraberinde getirdiği düşünülebilir. Spot piyasa fiyatlarındaki düşüş, sadece doğalgaz değil, alım garantisinden faydalanan tesisler hariç tüm üreticileri olumsuz yönde etkiliyor. Aynı dönem incelendiğinde dolar bazında MWh başına spot elektrik fiyatı, %55 oranında azalma gösterdi ve bunun sonucunda Nisan ayı ortalarında 1 MWh elektrik fiyatı ortalama 20 dolar seviyelerine kadar inmiş durumda. Talepteki azalmadan kaynaklı fiyatı düşüşünün yanı sıra Türk lirasının dolar karşısında hızla kaybettiği değer de bu fiyatın belirlenmesinde etkili gözüküyor. Çok kısa bir zaman içinde yaşanan bu fiyat değişimi ise yatırımcıları planlama açısından bazı soru işaretleriyle baş başa bırakıyor. Ayrıca yatırımlar için borçlanma da eşit derecede zorlaşıyor. Bir diğer konu da elektrik fatura alacaklarının takibi. Özellikle perakende tarafı daha ağır basan enerji şirketlerinin alacaklarını son tüketiciden toplama riski göz önünde bulundurulduğunda finansal açıdan olumsuz etkilenmeleri mümkün gözüküyor.”

SHURA’ya göre yenilenebilir enerji yatırımcıları söz konu olduğunda durum biraz daha farklı. Raporun, yenilenebilir enerji alanındaki değerlendirmeleri ise şöyle:

“2020 yılı içerisinde sektörün beklediği fakat daha sonra her ikisinin de 2021 yılına ertelenmesi gündeme gelen iki ihale mevcut. Birincisi bu senenin ilk yarısında açıklanması beklenen güneş enerjisi mini YEKA ihaleleri, ikincisi ise Ekim ayına denk gelecek olan rüzgâr önlisans başvuruları. Bu iki ihalenin bir an önce başlayıp sonlanması, yatırımcının öngörüsünü artırmak açısından büyük öneme sahip. Ayrıca her iki ihalenin de farklı büyüklükte ve birden fazla yatırımcıyı çekebilecek olması, daha fazla piyasa oyuncusunu sektöre katabilme potansiyeli taşıyor. Üreticiler içerisinde YEKDEM’in dolar bazlı satın alım garantilerinden yararlananların Covid-19 döneminde daha az etkiyi almış oldukları öngörüldüğünde, Türk lirası bazlı yeni YEKA ihalesinin ve daha detayları açıklanmayan ancak Türk lirası bazında açıklanacağı ilan edilmiş olan yeni YEKDEM sisteminin yatırımcıları nasıl etkileyeceği ise yanıt arayan bir soru işareti.”

SHURA’nın raporunda, ekonomik durgunluğun, bugüne kadar yenilenebilir enerji yatırımlarının %70’nin borçlanma yoluyla gerçekleştiği bir sektörde, finansman miktarlarında azalmaya neden olabileceği de belirtiliyor.

Covid-19 sonrası ülkelerin gündeminde ekonomik durgunluğu yenmek ve piyasaları hareketlendirmek için farklı stratejilerin belirlenmesinin ön planda olacağını ifade eden raporun, durgunluk gösteren ekonomiye enerji sektörü açısından ivme kazandıracak önerilerinden bazıları şöyle:

Yeşil teşvik paketleri ve emisyon azaltıcı projelere finansman sağlayabilecek yeni finansman araçları ve modelleriyle enerji dönüşümünün hızlanması, planlanan yenilenebilir enerji önlisans ve mini YEKA ihalelerinin gerçekleştirilmesi, başlamış olan yenilenebilir enerji projelerinin bir an önce tamamlanarak hayata geçirilmesi ve ekonomik durgunluk nedeniyle gecikmesi muhtemel projelerin bitirilmesi için ek süre tanınması,
Yatırımların etkili bir şekilde ve en düşük maliyetle hayata geçirilmesi için yeni YEKDEM’in bir an önce tanımlanması, kurumsal satış anlaşmaları ve yeşil enerji sertifikaları gibi iş modellerini hayata geçirecek düzenlemelerin nihai haline getirilip uygulanmaya başlanması,
Enerji dönüşümündeki gelişmeler ve ihtiyaçlarla orantılı bir şekilde iletim/dağıtım şebekesi altyapılarının iyileştirilmesi ve yeni yatırımların, depolama gibi kolaylaştırıcı teknolojiler geliştirilip elektrik piyasası ve elektrik tarife yapısında iyileştirmeler yapılarak, elektrik sistemine esneklik sağlayacak şekilde hayata geçirilmesi
Enerji dönüşümü için gerekli olacak ekipmanların tedarik güvenliğini sağlayacak, aynı zamanda en verimli, yenilikçi ve düşük maliyetli ekipmanların ve bunların kullanımını destekleyecek yerli üretim teşviklerinin geliştirilmesi, araştırma ve geliştirme projeleri için enerji sektörüne sağlanan sübvansiyonların ve desteklerin enerji dönüşümünü destekleyecek alanlara kaydırılarak dengeli bir şekilde paylaştırılması

ICCI 2024 Konferansı Bilgileri

ICCI 2023 Konferansı Bilgileri

ICCI 2022 Konferansı Bilgileri

ICCI 2022 Konferans Programı

ICCI 2023 Enerji Ödülleri

ICCI 2022 Enerji Ödülleri